C++ std::list概念与使用案例
C++ std::list
概念详解
std::list
是 C++ 标准模板库(STL)中的一个双向链表容器。与 vector
和 array
不同,它不保证元素在内存中连续存储,而是通过指针将各个元素连接起来。
核心特性
- 双向链表结构:
- 每个元素包含指向前驱和后继的指针
- 支持双向遍历(前向和后向)
- 时间复杂度:
- 任意位置插入/删除:O(1)
- 随机访问:O(n)(效率低)
- 排序:O(n log n)(使用成员函数
sort()
)
- 内存特性:
- 非连续内存分配
- 每个元素有额外指针开销(前驱 + 后继)
- 不会导致迭代器失效(除被删除元素)
- 迭代器类型:
- 双向迭代器(支持
++
和--
) - 不支持随机访问(不能
+ n
)
- 双向迭代器(支持
常用成员函数
push_back()
list.push_back(10);
push_front()
list.push_front(5);
insert()
list.insert(it, 7);
pop_back()
list.pop_back();
pop_front()
list.pop_front();
erase()
list.erase(it);
front()
int first = list.front()
back()
int last = list.back()
size()
int len = list.size()
empty()
if (list.empty()) ...
splice()
list1.splice(pos, list2)
sort()
list.sort();
merge()
list1.merge(list2);
reverse()
list.reverse();
使用案例:订单管理系统
#include #include #include #include // 订单结构struct Order { int id; std::string customer; double amount; Order(int i, std::string c, double a) : id(i), customer(c), amount(a) {}};int main() { // 创建订单链表 std::list<Order> orders; // 添加订单(三种方式) orders.push_back(Order(101, \"Alice\", 150.0)); // 尾部添加 orders.emplace_back(102, \"Bob\", 99.99); // 直接构造(C++11) orders.push_front(Order(100, \"VIP\", 500.0)); // 头部添加 // 在特定位置插入 auto it = orders.begin(); std::advance(it, 2); // 移动到第三个位置 orders.insert(it, Order(103, \"Charlie\", 75.5)); // 遍历并打印订单(C++11范围循环) std::cout << \"All Orders:\\n\"; for (const auto& order : orders) { std::cout << \"ID: \" << order.id << \", Customer: \" << order.customer << \", Amount: $\" << order.amount << \"\\n\"; } // 删除特定订单(金额<100) orders.remove_if([](const Order& o) { return o.amount < 100.0; }); // 按金额升序排序 orders.sort([](const Order& a, const Order& b) { return a.amount < b.amount; }); // 新订单批次 std::list<Order> newOrders = { {201, \"David\", 200.0}, {202, \"Eva\", 350.0} }; // 合并订单(到链表尾部) orders.splice(orders.end(), newOrders); // 遍历打印最终订单 std::cout << \"\\nFinal Orders (Sorted & Merged):\\n\"; for (const auto& order : orders) { std::cout << \"ID: \" << order.id << \", Customer: \" << order.customer << \", Amount: $\" << order.amount << \"\\n\"; } // 查找特定订单 auto findIt = std::find_if(orders.begin(), orders.end(), [](const Order& o) { return o.customer == \"Eva\"; }); if (findIt != orders.end()) { std::cout << \"\\nFound Eva\'s order: $\" << findIt->amount << \"\\n\"; } return 0;}
输出示例:
All Orders:ID: 100, Customer: VIP, Amount: $500ID: 101, Customer: Alice, Amount: $150ID: 103, Customer: Charlie, Amount: $75.5ID: 102, Customer: Bob, Amount: $99.99Final Orders (Sorted & Merged):ID: 103, Customer: Charlie, Amount: $75.5ID: 102, Customer: Bob, Amount: $99.99ID: 101, Customer: Alice, Amount: $150ID: 201, Customer: David, Amount: $200ID: 202, Customer: Eva, Amount: $350ID: 100, Customer: VIP, Amount: $500Found Eva\'s order: $350
关键操作详解
-
高效插入/删除:
// 在任意位置插入(O(1))auto it = orders.begin();std::advance(it, 3);orders.insert(it, Order(105, \"Frank\", 120.0));// 删除指定位置元素(O(1))orders.erase(it);
-
链表拼接:
// 将list2的所有元素移动到list1的指定位置list1.splice(position, list2);// 移动list2中的单个元素list1.splice(pos, list2, elementIt);// 移动list2中的元素范围list1.splice(pos, list2, startIt, endIt);
-
专用排序算法:
// 成员函数sort(比std::sort更高效)orders.sort(); // 默认使用operator<// 自定义排序orders.sort([](const Order& a, const Order& b) { return a.amount > b.amount; // 按金额降序});
-
链表合并:
// 合并两个有序链表list1.merge(list2); // 注意:合并后list2为空
性能对比(vs vector)
std::list
std::vector
最佳实践
-
适用场景:
- 需要频繁在任意位置插入/删除
- 不需要随机访问
- 需要稳定迭代器(不失效)
- 需要高效合并/拆分操作
-
不适用场景:
- 需要随机访问元素
- 内存受限环境
- 需要缓存友好的操作
-
现代C++技巧:
// 结构化绑定(C++17)for (const auto& [id, customer, amount] : orders) { std::cout << customer << \": $\" << amount << \"\\n\";}// 自定义内存分配器std::list<int, MyAllocator> customList;
经典应用场景
- LRU缓存实现:使用链表+哈希表
- 撤销/重做功能:维护操作历史
- 消息队列系统:高效插入/删除
- 图算法:邻接表表示
- 多线程任务池:任务调度